Geschiedenis
De IJslandse herdershond is het enige inheemse hondenras van IJsland. Ze vallen onder het ‘oer’ type, dat zijn hondenrassen die al heel lang bestaan en dateren uit de tijd dat geschiktheid voor werk belangrijker was dan het uiterlijk.
De honden werden op hun zelfstandig werken en vriendelijkheid geselecteerd. Een mooi uiterlijk levert immers niets op.
De mate van alertheid maakt dat ze minimale veranderingen in de omgeving waarnemen. Hierbij maken ze gebruik van al hun zintuigen. Of het nu gaat over zien, horen of ruiken. Wanneer ze getriggerd zijn, dan is hun onderzoeksdrang zo groot dat ze zeer gedreven zijn om te willen weten wat het is en dat ze zich niet gemakkelijk laten tegenhouden.
Het zijn echte doorzetters wanneer ze iets willen
Ondanks de vele bloederige verhalen in de IJslandse sagen, was er weinig of geen behoefte aan een agressieve waakhond. Honden met enige vorm van agressiviteit werden dan ook afgemaakt. De selectie lag op functioneel gedrag, zoals het bewaken van zijn gebied met luide blaf, het geschikt zijn om de schapen op te halen uit de bergen, de motivatie om de roofvogels weg te jagen bij de lammeren en kleine vogels uit de moestuin te houden. Het zijn geen echte jagers en klein ongedierte werd door veel als vermaak gezien.
En als laatste, maar niet onbelangrijke, de openheid en vriendelijkheid hoe hij met mens en eigen dieren om weet te gaat.
In de koude periode lagen de honden ook als kruik bij een baby of kind in bed. Je kunt je voorstellen dat vriendelijkheid dan ook echt een must is.
Gebruik
Vroeger en nu nog steeds, al zijn er steeds minder boeren die ze voor het werk aanhouden.
Schapen
De schapenhouderij in IJsland ziet er enigszins anders uit dan in andere landen. Dat komt voor een groot deel door het andere landschap. De schapen worden in het voorjaar, na het lammeren, naar de bergen gedreven. Ze hebben daar de vrijheid en geen omheining, dus als een groep bij elkaar blijven is dan ook niet belangrijk.
Tegen de herfst gaan de boeren, te paard of te voet, met hun honden op pad om de schapen op te halen uit de bergen. De IJslands Herdershonden zijn hierbij een grote hulp met hun super speurneus. Ze weten welke schapen bij hun boerderij horen. Er zijn verhalen bekend dat hij schapen die onder de sneeuw liggen kan vinden. Zijn sterke geheugen maakt ook dat hij super goed onderscheid kan maken tussen wat bij zijn familie hoort en wat niet. En kan dus ook de schapen van zijn mens en die van de buren uit elkaar houden.
Wanneer de schapen bijeen zijn gedreven, dan helpen de honden, mede door luid te blaffen, de kudde naar de boerderij te drijven.
Vogels
Door hun natuurlijke alertheid om ook de lucht in de gaten te houden, reageren ze op vogels. Hun wil om die te verjagen komt goed van pas in de lammertijd. Op IJsland zijn er grote roofvogels die een lekker lammetje wel lusten. Daar de schapen in de lammertijd bij de boerderij lopen, hebben ze daar zicht op. De roofvogels die in de buurt kwomen worden dan ook onmiddellijk weggejaagd. Hierdoor kunnen de lammeren veilig opgroeien.
Naast het wegjagen van de roofvogels heeft hij ook een rol als vogelverschrikker. Zijn wil om ook kleine vogels weg te jagen wordt dan ook gewaardeerd. Met veel plezier zorgt hij ervoor dat de vogels wegblijven bij de net ingezaaide moestuin en later bij de vruchten.
Sociaal
In het voorjaar helpen ze ook bij verzorgen van de lammeren en andere jonge dieren, dit maakt dat ze precies weten welke dieren tot de boerderij behoren.
Ondanks dat ze goed om kunnen gaan met de jonge dieren op de boerderij, zijn ze nog steeds geïnteresseerd in knaagdieren en bewijzen ze hiermee hun dienst door de boerderij vrij van ongedierte te houden.
Wanneer er onenigheid is proberen ze dit ook te regelen
Waker
Wanneer hij een onbekende geur in zijn neus krijgt of hij iets ziet wat hij niet (her)kent, dan zal hij zich luid en duidelijk laten horen. Dat laatste doet hij ook om zijn mens te waarschuwen als er iets niet correct is en hij wil dat deze moet gaan kijken.
Maar ook als er iemand op het terrein komt die hij goed kent, dan zal hij enthousiast reageren en over het algemeen de persoon met een vrolijke blaf verwelkomen. Aan het verschil in toonhoogte is goed te horen wat er aan de hand is.
Sociaal leren
Ze zijn heel erg nieuwsgierig en leren hierdoor ook heel gemakkelijk door een andere hond of mens te observeren.